Biografie filmowe

Dom świętego Kazimierza

Data premiery: 21 maja 1984
Reżyseria: Ignacy Gogolewski
Scenariusz: Leszek Wosiewicz
W rolach głównych:
Cyprian Kamil Norwid – Ignacy Gogolewski
siostra przełożona – Irena Malkiewicz
siostra Bronisława – Zofia Truszkowska
Maria Sadowska – Ewa Szykulska

Film przedstawiający ostatnie tygodnie życia Cypriana Kamila Norwida, spędzone w paryskim przytułku. Fabuła koncentruje się jednak bardziej na mieszkających tam emigrantach i ich kłótniach, niż na losach starzejącego się artysty. Wrażenie robi przede wszystkim znakomita muzyka Waldemara Kazaneckiego oraz rola Ignacego Gogolewskiego (który zarówno reżyserował film, jak i wcielił się w Norwida).

Wierność historyczna: 9
Ogólna jakość filmu: 6

Gotyk

Data premiery: 1 stycznia 1987
Reżyseria: Ken Russel
Scenariusz: Stephen Volk
W rolach głównych:
Gabriel Byrne – lord George Byron
Julian Sands – Percy Shelley
Natasha Richardson – Mary Shelley
Timothy Spall – John Polidori

Reżyser osnuł fabułę wokół pamiętnego lata roku 1816, kiedy to lord Byron zaprosił w gościnę Percy’ego i Mary Shelley.  Daleko jednak filmowi do typowej biografii filmowej – elementy realistycznie mieszają się z fantastycznymi, a scenariusz opowiada historię jedynie inspirowaną autentycznymi wydarzeniami. W efekcie powstał ciekawy, bardzo klimatyczny, a przede wszystkim znakomicie zrealizowany film. Również aktorzy – choć zdecydowanie zbyt starszy do swych ról – poradzili sobie z rolami śpiewająco. Polecam.

Wierność historyczna: 6
Ogólna jakość filmu: 9

Paganini

Data premiery: 7 października 1989
Reżyseria: Klaus Kinski
Scenariusz: Klaus Kinski
W rolach głównych:
Niccolò Paganini – Klaus Kinski
Antonia Bianchi – Debora Kinski
Achille Paganini – Nicolai Kinski
Maria Anna Elisa Bonaparte – Eva Grimaldi

Klaus Kinski, aktor legendarny, ale również skrajny megaloman, furiat i zwyrodnialec seksualny, pod koniec życia postanowił napisać i wyreżyserować film o Paganinim. Zagrał także główną rolę, a w role ukochanej i syna skrzypka wcielili się… żona i syn Kinskiego. To nawet na papierze nie brzmi dobrze. „Paganini” (widniejący w bazie Filmwebu jako „Kinski Paganini”) to dzieło chaotyczne, wulgarne i prymitywne. Chwilami widz ma wrażenie, że tworzenie filmu było przykrywką Kinskiego do orgii ze statystkami. Sam aktor, który zasłynął naprawdę wielkimi kreacjami, tutaj gra na poziomie zbliżonym bardziej do Tommy’ego Wiseau. Omijać z daleka.

Wierność historyczna: 2
Ogólna jakość filmu: 3

Improwizacja

Data premiery: 12 kwietnia 1991
Reżyseria: James Lapine
Scenariusz: Sarah Kernochan
W rolach głównych:
Fryderyk Chopin – Hugh Grant
George Sand – Judy Davis
księżna D’Antan – Emma Thompson
Ferenc Liszt – Julian Sands

Komedia romantyczna z Hugh Grantem (na długo przed sukcesem „Czterech wesel i pogrzebu”) na podstawie romansu Chopina z George Sand. W przeciwieństwie jednak do „Gotyku” (notabene oba filmy łączy aktor Julian Sands) możliwość opowiedzenia własnej historii zamiast niewolniczego trzymania się faktów nie wyszła filmowi na dobre. „Improwizacja” nie śmieszy ani nie wzrusza, a głównie irytuje głupotkami fabularnymi. Hugh Grant drętwy jak zawsze, Judy Davis nawet z daleka niepodobna do George Sand (fatalna charakteryzacja!). Nudy, panie, panowie i cała reszta, nudy.

Wierność historyczna: 3
Ogólna jakość filmu: 4

Błękitna nuta

Data premiery: 5 czerwca 1991
Reżyseria: Andrzej Żuławski
Scenariusz: Andrzej Żuławski
W rolach głównych:
Fryderyk Chopin – Janusz Olejniczak
George Sand – Marie-France Pisier
Solange Sand – Sophie Marceau
Wojciech Grzymała – Roman Wilhelmi

Uznany polski reżyser obsadził w swoim filmie znakomitych aktorów z Francji i Polski, a całość nakręcił w autentycznych wnętrzach posiadłości w Nohant. Fryderyka Chopina zagrał Janusz Olejniczak, wybitny pianista nagrodzony na Konkursie Chopinowskim. Przepis na dobry film? Niestety problem stanowi maniera Żuławskiego. Obraz pełen gwałtownych, wręcz histerycznych emocji i uczuć, najczęściej jednak niemających zbyt wiele wspólnego z rzeczywistością. Postaci to bardziej idealistyczne figury składające się na wizję Żuławskiego niż bohaterowie z krwi i kości. Nie można nie docenić znakomitej gry aktorskiej, również w przypadku niebędącego aktorem Olejniczaka. Cieszy mnie również wprowadzenie do fabuły pomijanych zazwyczaj postaci – Pauline Viardot, Augustine Brault czy Iwana Turgieniewa. Z pewnością film nie dla każdego.

Wierność historyczna: 5
Ogólna jakość filmu: 7

Dzieci wieku

Premiera: 13 września 1999
Reżyseria: Diane Kurys
Scenariusz: Murray Head, Diane Kurys, François-Olivier Rousseau
W rolach głównych:
George Sand – Juliette Binoche
Alfred de Musset – Benoit Magimel
François Buloz – Robin Renucci

Film o romansie George Sand z Alfredem de Musset, niedostępny w Polsce.

Chopin. Pragnienie miłości

Premiera: 1 marca 2002
Reżyseria: Jerzy Antczak
Scenariusz: Jadwiga Barańska, Jerzy Antczak
W rolach głównych:
Fryderyk Chopin – Piotr Adamczyk
George Sand – Danuta Stenka
Maurycy Sand – Adam Woronowicz
Solange Sand – Bożena Stachura

Klasyczna filmowa biografia – ale jak na polskie standardy tamtych czasów zaskakująco dobrze zrobiona. Początkujący wtedy Piotr Adamczyk znakomicie zagrał Chopina, a Danuta Stenka w roli George Sand stanowi klasę samą dla siebie (z wyglądu bardziej pasowałaby Grażyna Wolszczak, ale powiedzmy sobie szczerze – aktorsko pani Wolszczak nie dorasta pani Stence do obcasów). Scenariusz oparto na pamiętnikach pisarki, co – z perspektywy osoby znającej temat od podszewki – trudno uznać za zbyt dobrą decyzję, George miała bowiem skłonność do podkoloryzowywania rzeczywistości i wybielania samej siebie kosztem osób naokoło. Chopina przedstawiono zatem jako przesadnego histeryka, a Solange – jako cyniczną kusicielkę usiłującą go uwieść. Jeśli jednak przełknie się te nieścisłości, obraz naprawdę może się podobać.

Wierność historyczna: 8
Ogólna jakość filmu: 8

Jaśniejsza od gwiazd

Premiera: 15 maja 2009
Reżyseria: Jane Campion
Scenariusz: Jane Campion
W rolach głównych:
John Keats – Ben Whishaw
Fanny Brawne – Abbie Cornish
Charles Armitage Brown – Paul Schneider
Pani Brawne – Kerry Fox

Filmowa opowieść o romansie angielskiego poety Johna Keatsa z Fanny Brawne, dziewczyny rozpaczliwie pragnącej wyrwać się z krępujących ją konwenansów epoki. Uwagę zwracają przede wszystkim znakomite zdjęcia i muzyka oraz rewelacyjne role Bena Whishawa oraz Abbie Cornish. Choć to historia miłosna, nie znajdziemy tu taniego sentymentalizmu ani kiczu.

Wierność historyczna: 9
Ogólna jakość filmu: 8

George i Fanchette

Premiera: 1 maja 2010
Reżyseria: Jean-Daniel Verhaeghe
Scenariusz: Anne Andrei
W rolach głównych:
George Sand – Ariane Ascaride
Fanchette – Anaïs Demoustier
Maurycy Sand – Raphaël Personnaz
Alexandre Manceau – Alexis Loret

Dwuodcinkowy miniserial opowiadający fikcyjną historię przyjaźni George Sand z Fanchette, prostą dziewczyną z ubogiej rodziny. Obserwujemy najważniejsze wydarzenia lat 1847-1850 w życiu pisarki – koniec jej związku z Chopinem, ślub Solange, kłótnia z Clesingerami, rewolucję lutową we Francji, wreszcie – romans z Alexandrem Manceau, stanowczo zbyt często pomijany przez biografów. Ariane Ascaride znakomicie spisuje się w roli George Sand, czemu pomaga też fakt, że jest do niej niezwykle podobna (w końcu ktoś spojrzał na fotografie pisarki przy wyborze odgrywającej ją aktorki!). Żadne to arcydzieło, ale przyjemna, ciepła opowieść.

Wierność historyczna: 6
Ogólna jakość filmu: 8

Paganini. Uczeń diabła

Premiera: 31 października 2013
Reżyseria: Bernard Rose
Scenariusz: Bernard Rose
W rolach głównych:
Niccolò Paganini – David Garret
Urbani – Jared Harris
Ethel Langham – Joely Richardson
John Watson – Christian McKay

W rolę Paganiniego wcielił się David Garret, jeden z najznakomitszych skrzypków naszych czasów, i film zdecydowanie zyskuje w ten sposób na autentyczności. Szkoda jednak, że to jeden z niewielu jego atutów. Scenariusz opowiada bowiem o intrygach tajemniczego Urbaniego, który towarzyszy Paganiniemu przez niemal całe jego życie i wiedzie go ku upadkowi. Urbaniemu brakuje jakiejkolwiek jednoznaczności – to ewidentnie figura diabła, a jego działania w innym kontekście nie mają żadnego sensu. Fabuła jest chaotyczna i nieciekawa, a w dodatku nie dowiadujemy się zbyt wiele o samym artyście. Oj, Niccolò nie ma szczęścia do biografii filmowych.

Wierność historyczna: 3
Ogólna jakość filmu: 5

Mary Shelley

Premiera: 9 września 2017
Reżyseria: Haifaa Al-Mansour
Scenariusz: Emma Jensen
W rolach głównych:
Mary Shelley – Elle Fanning
Percy Shelley – Douglas Booth
Claire Clairmont – Bel Powley
Lord Byron – Tom Sturridge

Aż trudno uwierzyć, że Hollywood tak późno sięgnęło po biografię Mary Shelley, autorki „Frankensteina”. Film opowiada losy pisarki od wczesnej młodości aż po dojrzałość, jednak faktów trzyma się dość pobieżnie. Scenografia i kostiumy stoją na najwyższym poziomie, aktorstwo również nie rozczarowuje. Samemu filmowi oraz głównej bohaterce brakuje jednak pazura, mroku, czegoś, co wyróżniłoby go na tle setek innych wyłącznie poprawnych, ale nie wybitnych ani nawet bardzo dobrych biografii. Mimo wszystko polecam.

Wierność historyczna: 6
Ogólna jakość filmu: 6